Thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã tập trung triển khai Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021 - 2025. Đây được coi là những bước cụ thể nhằm thực hiện nguyên tắc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và bền vững, tập trung cho các xã, thôn bản khó khăn nhất, giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách nhất.

      Theo hướng dẫn của Ủy ban Dân tộc, căn cứ theo Quyết định số 33/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo trình độ phát triển giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh có 67 xã, với tổng số 787 thôn thuộc diện thực hiện rà soát (huyện Chợ Mới có 8 xã với 85 thôn; huyện Na Rì có 13 xã với 166 thôn; huyện Chợ Đồn có 8 xã với 86 thôn; huyện Ngân Sơn có 9 xã với 135 thôn; huyện Pác Nặm có 10 xã với 113 thôn; huyện Ba Bể có 11 xã với 131 thôn; huyện Bạch Thông có 8 xã với 71 thôn). Có 30 thôn đặc biệt khó khăn (tại các xã khu vực II) ở 7 xã (huyện Chợ Mới có 1 xã với 1 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Na Rì có 2 xã với 9 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Chợ Đồn có 1 xã với 3 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Ba Bể có 2 xã với 12 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Bạch Thông có 1 xã với 5 thôn đặc biệt khó khăn). Đối với thôn đặc biệt khó khăn (tại các xã khu vực I) là 35 thôn ở 19 xã (huyện Chợ Mới có 4 xã với 8 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Na Rì có 2 xã với 4 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Chợ Đồn có 7 xã với 12 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Ngân Sơn có 1 xã với 1 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Ba Bể có 1 xā với 3 thôn đặc biệt khó khăn; huyện Bạch Thông có 3 xã với 6 thôn đặc biệt khó khăn; thành phố Bắc Kạn có 1 phường với 1 thôn đặc biệt khó khăn).

      Căn cứ theo hướng dẫn của Ủy ban Dân tộc và đối chiếu với số liệu theo kết quả điều tra thu thập thông tin về thực trạng hiện kinh tế - xã  hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2019, thì Bắc Kạn chỉ có dân tộc Mông nằm trong nhóm danh sách dự kiến các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn. Do vậy, tỉnh Bắc Kạn đã thực hiện rà soát, tổng hợp dân tộc Mông ở toàn bộ các thôn của xã khu vực III và các thôn đặc biệt khó khăn của xã khu vực I và khu vực II.

      Cụ thể, đối với tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo, dân tộc Mông sinh sống ở toàn bộ các xã khu vực III và các thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh tính đến thời điểm 31/12/2019 có tổng số 4.424 hộ, trong đó có 3.571 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 80,7%. Với kết quả này, dân tộc Mông sinh sống ở các xã khu vực III và các thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh đạt tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo và xác định là dân tộc còn gặp nhiều khó khăn theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 3 của Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg.

      Đối với tiêu chí về tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên không biết đọc, biết viết tiếng phổ thông (tiếng Việt), theo thống kê, dân tộc Mông sinh sống ở các thôn đặc biệt khó khăn và xã khu vực III trên địa bàn tỉnh tính đến thời điểm 31/12/2019 có 14.916 người từ 15 tuổi trở lên, trong đó có 3.545 người không biết đọc, biết viết tiếng phổ thông, chiếm tỷ lệ 23,7%. Với kết quả này, không đạt tiêu chí quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 3 của Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg.

      Đối với tiêu chí về tỷ suất chết của trẻ dưới 1 tuổi, theo rà soát, tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi của dân tộc Mông sinh sống ở các thôn đặc biệt khó khăn và xã khu vực III trên địa bàn toàn tỉnh là 31,7%, thấp hơn mức quy định nên không đạt tiêu chí theo quy định tại điểm c Khoản 1 Điều 3 của Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg.

      Từ kết quả rà soát, đối chiếu với các tiêu chí theo quy định, dân tộc Mông sinh sống tại các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn là dân tộc còn gặp nhiều khó khăn giai đoạn 2021 - 2025 (đáp ứng tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo tại điểm a Khoản 1 Điều 3 của Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg).

      Cũng theo báo cáo của UBND tỉnh gửi Ủy ban Dân tộc, qua rà soát, đối chiếu thì trên địa bàn tỉnh không có dân tộc có khó khăn đặc thù sinh sống tập trung ở các địa bàn các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn. Theo thống kê kết quả rà soát hộ nghèo năm 2019, toàn tỉnh có 4.460 hộ dân tộc Mông (trong đó có 4.424 hộ sinh sống tập trung tại các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn), có 3.573 hộ nghèo (trong đó có 3.571 hộ sinh sống tập trung tại các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn). Tới năm 2020, tổng số hộ dân tộc Mông là 4.901 hộ, tăng 441 hộ so với năm 2019 (nguyên nhân tăng chủ yếu do tách hộ), có 3.723 hộ nghèo, tăng 150 hộ so với năm 2019.

      Việc Quốc hội khóa XIV ban hành Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 phê duyệt Đề án tổng thể và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 là sự kiện quan trọng trong công tác dân tộc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là một giải pháp đột phá có tính chất quyết định để thu hẹp dần khoảng cách về trình độ phát triển giữa vùng dân tộc thiểu số và miền núi so với các vùng thuận lợi nhằm thực hiện chủ trương “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, các nhóm dân tộc khó khăn nhất./.